Mô hình trung tâm khu vực và nguồn cung kép

Các tập đoàn lớn đang chuyển hướng từ việc phụ thuộc vào một nhà cung cấp hoặc một quốc gia sang việc phát triển mạng lưới "trung tâm khu vực". Những điểm nút này được thiết kế để vừa đáp ứng yêu cầu về tốc độ giao hàng đến thị trường, vừa tạo ra sự linh hoạt cần thiết khi cần thay đổi nhà cung cấp.

Chiến lược nguồn cung kép đang được áp dụng rộng rãi, trong đó doanh nghiệp duy trì hai đối tác chiến lược cho mỗi nguyên liệu hoặc linh kiện quan trọng. Cách tiếp cận này đặc biệt có giá trị trong các ngành như điện tử, dược phẩm và ô tô, nơi mà việc đảm bảo nguồn cung liên tục còn quan trọng hơn việc cắt giảm chi phí tối đa.

Quyết định sản xuất hay thuê ngoài ở tầm chiến lược

Câu hỏi "tự làm hay thuê ngoài" không còn chỉ dừng lại ở cấp độ nhà máy mà đã được mở rộng lên quy mô toàn cầu. Các yếu tố được cân nhắc hiện nay bao gồm an ninh chuỗi cung ứng, bảo mật công nghệ, và khả năng đáp ứng nhanh với những thay đổi của thị trường.

Nhiều doanh nghiệp lựa chọn giữ lại các khâu sản xuất cốt lõi - nơi tập trung công nghệ và bí quyết riêng - trong khi giao các phần hỗ trợ cho đối tác ở nhiều khu vực khác nhau. Phương pháp này giúp doanh nghiệp vừa kiểm soát được các yếu tố chiến lược, vừa tạo ra độ linh hoạt cần thiết để điều chỉnh khi cần.

Lộ trình triển khai khu vực hóa

Quá trình khu vực hóa chuỗi cung ứng cần được thực hiện theo một lộ trình rõ ràng:

Đầu tiên, doanh nghiệp cần phân tích và xếp chồng các yếu tố rủi ro như thuế quan, lệnh trừng phạt và tình hình an ninh lên bản đồ cung cầu hiện tại.

Tiếp theo, tính toán tổng chi phí bao gồm cả rủi ro cho từng phương án, kết hợp với yếu tố thời gian vận chuyển và mức độ biến động.

Sau đó, lựa chọn kết hợp giữa nhà cung cấp trong nước và quốc tế, kèm theo các điều khoản cho phép chuyển đổi nhanh chóng.

Cuối cùng, xây dựng thỏa thuận dịch vụ với các cam kết về minh bạch dữ liệu và khả năng điều chỉnh công suất linh hoạt. Kết quả là một hệ thống có khả năng chống chịu cao, giảm thiểu sự phụ thuộc vào bất kỳ điểm yếu đơn lẻ nào.

Thiết kế hợp đồng và phân chia trách nhiệm

Để chiến lược đa nguồn phát huy hiệu quả, cách thức xây dựng hợp đồng cần được đổi mới. Thay vì chỉ tập trung vào giá cả, hợp đồng cần tích hợp các điều khoản phân chia trách nhiệm hai phía và khuyến khích tính minh bạch.

Các doanh nghiệp có thể áp dụng cơ chế định giá linh động theo chỉ số thị trường, kèm điều khoản về khả năng tăng công suất đột ngột với giới hạn chi phí cụ thể. Điều khoản cho phép chấm dứt hợp đồng dựa trên rủi ro địa chính trị cũng là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp có thể chủ động trong các tình huống khẩn cấp.

Hợp đồng hiệu quả cần có các chỉ số đánh giá hai chiều, từ tỷ lệ giao hàng đúng hạn đến chất lượng sản phẩm, minh bạch về chi phí và khả năng thay đổi linh hoạt. Giá nguyên liệu nên được liên kết với các chỉ số thị trường để tránh những biến động bất ngờ, điều khoản tăng công suất cần có mức trần rõ ràng, và cần có các điều khoản đặc biệt cho trường hợp khủng hoảng chính trị.

Doanh nghiệp nên phát triển hệ thống đánh giá nhà cung cấp theo từng phân khúc sản phẩm, từ linh kiện chính đến phụ kiện, để phân bổ khối lượng đặt hàng hợp lý. Mức độ hợp tác cao nhất là khi doanh nghiệp và nhà cung cấp cùng sử dụng nền tảng chung để phát triển sản phẩm, giúp rút ngắn thời gian đưa hàng ra thị trường.

Tầm quan trọng của chi phí toàn phần

Trên thực tế, giá mua thấp không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất nếu phải chấp nhận chi phí vận chuyển cao, thuế quan bổ sung, hoặc rủi ro về gián đoạn chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp tiên tiến hiện nay tính toán chi phí toàn phần cộng với hệ số rủi ro.

Chỉ khi xem xét toàn diện các yếu tố như chi phí vận chuyển, lưu trữ, thuế quan, bảo hiểm, cùng với rủi ro chính trị, nhà quản lý mới có được bức tranh thực sự. Phương pháp này hỗ trợ việc ra quyết định chính xác hơn: giữ một phần sản xuất gần thị trường để đảm bảo an toàn, đồng thời duy trì một phần ở xa để tận dụng lợi thế về chi phí.

Kết luận

Đa dạng hóa nhà cung cấp và khu vực hóa không đơn thuần là việc tăng số lượng đối tác, mà là quá trình tái cấu trúc toàn bộ hệ thống để quản lý rủi ro ở cấp độ tổng thể. Trong bối cảnh địa chính trị ngày càng phức tạp, doanh nghiệp nào biết kết hợp các yếu tố như trung tâm khu vực, quyết định sản xuất hay thuê ngoài một cách thông minh, hợp đồng phân chia rủi ro, và tính toán chi phí toàn diện, sẽ có được vị thế vững chắc.

Khi chuỗi cung ứng không còn bị giới hạn trong một quốc gia mà hoạt động trên nền tảng đa vùng và đa đối tác, khả năng chống chịu và lợi thế cạnh tranh sẽ trở thành tài sản dài hạn của doanh nghiệp.

Nguồn: VLR_Vietnam Logistics Review