Cho đến cuối tháng 3, kinh tế toàn cầu vẫn diễn biến đúng như kỳ vọng hồi đầu năm. Sau đó, bức tranh bắt đầu thay đổi, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng mạnh thuế nhập khẩu vào nước này từ tháng 4, khiến căng thẳng thương mại giữa các nền kinh tế lớn đồng loạt leo thang. Bất ổn chính sách tăng lên mức chưa từng có. Các thị trường chuẩn bị cho kịch bản kinh tế toàn cầu lao dốc, còn các tổ chức lần lượt hạ dự báo tăng trưởng. Đến tháng 5, tăng trưởng toàn cầu năm nay được dự báo giảm xuống một trong những mức thấp nhất nhiều năm qua.

Nhưng sau đó, động lực lại đảo chiều. Cú sốc thuế nhập khẩu không gây ra suy giảm nhanh như nhiều người lo ngại, ít nhất là đến nay. Nhờ các cuộc đàm phán thương mại, mức thuế hiện áp dụng thấp hơn so với công bố hồi tháng 4 của ông Trump. Dòng chảy thương mại toàn cầu được sắp xếp lại. Hoạt động tại các nền kinh tế vẫn được duy trì. Bất ổn dù vẫn cao, nhưng đã hạ nhiệt đáng kể so với đầu năm.

Trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới hồi tháng 10, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo toàn cầu tăng trưởng 3,2% năm nay. Tốc độ này thấp hơn năm ngoái (3,3%), nhưng đã nhích lên so với dự báo hồi giữa năm.

Mỹ áp thuế nhập khẩu với toàn bộ đối tác thương mại

Sự kiện chi phối kinh tế toàn cầu năm nay là chính sách thương mại chưa từng có tiền lệ của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đúng như cam kết trong chiến dịch tranh cử, ngay sau khi quay lại Nhà Trắng, ông liên tiếp công bố áp thuế mới. Thuế nhập khẩu trở thành trụ cột trong chính sách kinh tế lần này của ông, với quy mô và mức độ hơn hẳn nhiệm kỳ đầu.

Ngoài việc áp thuế riêng với các ngành sản phẩm như nhôm, thép, xe hơi, Tổng thống Mỹ đầu tháng 4 còn gây sửng sốt cho cả thế giới khi công bố thuế đối ứng với toàn bộ đối tác thương mại. Theo kế hoạch, hơn 180 nền kinh tế sẽ chịu thuế 10-46%, tùy vào mức độ thâm hụt hoặc thặng dư thương mại với Mỹ. Ông Trump khẳng định thuế sẽ giúp cân bằng thương mại, vực dậy ngành sản xuất Mỹ và đưa việc làm ngành này quay về nước.

Dù sau đó, mức thực tế với nhiều nước giảm xuống nhờ đàm phán thỏa thuận thương mại, thuế trung bình với các sản phẩm vào Mỹ vẫn lên 17,4% - cao nhất kể từ năm 1935. Tại Mỹ, thuế nhập khẩu chưa khiến lạm phát tăng mạnh như cảnh báo ban đầu của giới kinh tế học. Tuy nhiên, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nước này liên tiếp tăng tốc kể từ khi áp thuế đối ứng. Giá cả nhiều mặt hàng ở mức cao khiến người dân không hài lòng, buộc Tổng thống Mỹ gần đây liên tiếp ký sắc lệnh miễn thuế với các loại thực phẩm.

Thuế nhập khẩu của ông Trump cũng vẽ lại bản đồ thương mại toàn cầu. Doanh nghiệp tìm cách dịch chuyển sản xuất sang các địa điểm ít rủi ro, đồng thời chuyển hướng xuất khẩu sang các nơi khác ngoài Mỹ, dù đây là thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới. Nhiều nền kinh tế xích lại gần nhau, ký kết hàng loạt hiệp định thương mại và hồi sinh các cuộc đàm phán bị đình trệ từ lâu. Trung Quốc - nước căng thẳng nhất với Mỹ trong cuộc chiến thuế nhập khẩu năm nay - thậm chí ghi nhận thặng dư thương mại hơn 1.000 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm, dù xuất khẩu sang Mỹ liên tiếp giảm ở mức 2 chữ số.

Theo Vnexpress.net