“Rút lui không phải là thất bại, mà là nghệ thuật sống tỉnh táo”

“Tẩu vi thượng sách.” – Rút lui là kế sách cao nhất.

Thoạt nghe, nó như lời khuyên để “chạy đi mà sống”, kiểu tháo lui, bỏ cuộc. Nhưng càng nghĩ, càng thấy câu này không nói về sự hèn nhát, mà là một đỉnh cao khác của nhận thức và làm chủ chính mình – đặc biệt trong thời đại mà cảm xúc và quyền lực đôi khi lên ngôi quá mức cần thiết.

“Tẩu” trong binh pháp không phải là chạy loạn, mà là chạy có chủ đích, là bước lùi để nhìn lại cục diện, bảo toàn lực lượng và… chờ thời. Trong đời sống hiện đại, “tẩu” không nằm ở chân, mà nằm ở tâm thế – khi bạn chọn dừng lại đúng lúc trước khi đi quá xa.

Trong công việc, trong quan hệ, trong cả lời nói lẫn hành động – biết lúc nào nên rút lui là một dấu hiệu của trưởng thành. Có những cuộc cãi vã chỉ cần một người “tẩu”, là mọi thứ dịu xuống. Có những cuộc chơi quyền lực, nếu người trong cuộc chịu nhún một bước, sẽ không biến thành cuộc khủng hoảng truyền thông.

Chẳng hạn như vụ “Cánh tay quyền lực” trong quán Café mấy ngày qua vậy. Một người có quyền lực – hoặc là thật, hoặc tự cho mình có cái quyền lực nào đó mà người ta hay gọi là “bệnh ngáo quyền lực”, lại không “tẩu” khỏi cơn giận, không “rút lui” khỏi cái tôi đang phình to, không dừng lại giữa tiếng vang của quyền lực và cảm xúc. Kết quả là một hành vi mất kiểm soát, và sau đó là một loạt hậu quả nghiêm trọng.

Tẩu là một hành động. Nhưng “vi” – tức hành vi –mới là phần tinh tế nhất, là thứ quyết định giá trị của sự rút lui. Không phải ai rút lui cũng giống nhau. Có người rút trong âm thầm. Có người rút nhưng vẫn đầy khí chất. Cũng có người rút lui muộn, nên cái giá phải trả là tổn thương và mất mát. Rút lui đúng lúc, đúng cách, không phải là bỏ cuộc, mà là giữ phẩm cách. Nó là chọn bình tĩnh giữa cuồng phong, là bước về một bước để tránh vết trượt dài.

Và “tẩu vi thượng sách” chính là đỉnh cao của việc làm chủ cảm xúc trong xã hội hiện đại. Nó không dành cho kẻ yếu đuối. Nó dành cho người đủ mạnh để kìm cơn giận, kiểm soát cái tôi, và chấp nhận không chiến thắng một cuộc nhỏ để giữ vững cuộc lớn.

“Rút lui không chỉ cứu mình, mà còn cứu cả lòng người”

Nếu có một kịch bản khác cho vụ “Tổng tài”, hình dung một người chọn im lặng, bước ra khỏi tình huống nóng giận, hoặc đơn giản là đặt cảm xúc xuống để lý trí bước vào. Không cần  "đấu" , không cần "thắng". Chỉ cần dừng. Chỉ cần biết giới hạn của mình là đâu. Biết đâu, lúc ấy, sự việc sẽ dừng lại ở mức độ hiểu lầm hay mâu thuẫn cá nhân, không biến thành một vết thương xã hội và đạo đức. Biết đâu, sự rút lui ấy sẽ khiến người trong cuộc giữ được danh dự, người ngoài cuộc giữ được niềm tin, và cả xã hội học thêm một bài học về cách làm người có quyền mà không ngáo quyền.

Giữa một thế giới ngày càng ồn ào và cạnh tranh, biết rút lui đúng lúc là một kỹ năng sống thiết yếu. Nó giúp ta tránh những cuộc va chạm không cần thiết, những cơn nóng giận có thể phá hỏng một mối quan hệ, hoặc những quyết định bốc đồng có thể xô đổ cả sự nghiệp. Vậy nên, giữa cuộc sống đầy biến số này, nghệ thuật rút lui không phải là để tránh né, mà để giữ lại những gì còn đáng quý: lòng tự trọng, mối quan hệ, danh dự – và đôi khi là cả sự bình yên.

“Tẩu vi thượng sách” Không phải để chạy khỏi cuộc đời, mà để sống lâu hơn trong nó, một cách đẹp hơn..