1. Tỷ lệ áp dụng tuệ nhân tạo (AI) trong ngành bán lẻ tăng cao trên phạm vi toàn cầu
Theo Chỉ số Áp dụng AI toàn cầu năm 2022, tỷ lệ áp dụng AI toàn cầu là 35%, cao hơn 4 điểm so với năm trước. Khoảng một nửa số tổ chức tham gia cuộc thăm dò thường niên này từ IBM đang nhận thấy tiềm năng của việc áp dụng AI để tự động hóa nhiều bước trong quy trình kinh doanh của họ, bao gồm hiệu quả chi phí (54%), cải thiện hiệu suất CNTT (53%) và nâng cao trải nghiệm của khách hàng (48%). Nhiều công ty đã đưa AI vào chiến lược dài hạn của họ, vì hiện nay chỉ có một phần năm số công ty không có kế hoạch sử dụng AI.
Có nhiều rào cản ngăn cản các công ty áp dụng AI ngay lập tức, chẳng hạn như thiếu kỹ năng AI hoặc chuyên môn trong bộ phận công nghệ của họ, giá cao, các dự án phức tạp không thể tích hợp dễ dàng, v.v. Tuy nhiên, vì lợi thế vượt trội hơn so với nhược điểm, chúng ta có thể thấy rằng sự quan tâm đến AI đã được thể hiện rõ rệt ở nhiều quốc gia trên thế giới gần đây.
2. Lợi thế của việc áp dụng AI vào kinh doanh
2.1. Giảm chi phí
Nghiên cứu về AI (2020) cho thấy việc triển khai AI trong ngành bán lẻ có thể tiết kiệm 340 tỷ USD hàng năm, trong đó 80% khoản tiết kiệm chi phí sẽ đến từ các hệ thống quản lý chuỗi cung ứng hỗ trợ bởi AI và lợi nhuận được cải thiện. Ngoài ra, các công cụ AI cũng hỗ trợ cắt giảm chi phí lao động, chi phí tiện ích, v.v. mà cuối cùng sẽ tiết kiệm một khoản chi phí đáng kể cho doanh nghiệp.
2.2. Cải thiện trải nghiệm khách hàng
Theo báo cáo “Trải nghiệm Khách hàng Tương lai” của PwC, hơn 70% người tiêu dùng cho rằng tốc độ, sự tiện lợi, nhân viên thân thiện và dịch vụ thân thiện là những từ khóa mô tả nhu cầu hàng đầu về trải nghiệm khách hàng chất lượng. AI có thể là một giải pháp tốt để cải thiện hoặc đáp ứng nhiều yếu tố này cho khách hàng tiềm năng. Có nhiều nghiên cứu điển hình thành công về ứng dụng AI trong ngành bán lẻ như thiết bị đầu cuối thanh toán thông minh AI, trợ lý ảo, hệ thống thử đồ ảo, v.v.. Gần đây, hệ thống dự báo nhu cầu AI đã thu hút rất nhiều doanh nghiệp với khả năng phân tích hành vi và mô hình mua hàng của khách hàng để dự đoán nhu cầu trong tương lai của khách hàng, cho phép các cửa hàng cung cấp dịch vụ và chương trình khuyến mãi được cá nhân hóa.
2.3. Bảo vệ dữ liệu
Dữ liệu là một trong những tài sản vô giá của mọi công ty ngày nay. Một cuộc tấn công mạng là một cơn ác mộng thực sự, đặc biệt là đối với các công ty trong ngành bán lẻ. Tuy nhiên, công nghệ AI có thể giúp doanh nghiệp ngăn chặn rủi ro vì nó có thể phát hiện các mẫu bất thường trong nguồn dữ liệu theo thời gian thực.
2.4. Hỗ trợ ra quyết định
Theo Chatbot Magazine, 44% các chuyên gia cho rằng lợi ích quan trọng nhất của AI là khai thác thông tin chi tiết về khách hàng để giúp doanh nghiệp và cửa hàng đưa ra quyết định. Ví dụ: chúng ta có thể phân tích dữ liệu từ các chiến dịch trước đó, giao dịch, chi phí, v.v. để tìm ra xu hướng, mô hình, sở thích và nhu cầu để chúng ta có thể lập kế hoạch tốt hơn, đặc biệt là khi họ cần thực hiện tốt trong ngân sách.
3. Top 10 xu hướng nổi bật của AI trong ngành bán lẻ 
3.1. Cửa hàng tự phục vụ, tự thanh toán (Unmanned store)
Do tác động của xu hướng đa kênh và đại dịch COVID-19, số lượng cửa hàng không người lái đã tăng theo cấp số nhân kể từ năm 2020. Nhiều “ông lớn” trong ngành bán lẻ đã áp dụng cửa hàng tự phục vụ, tự thanh toán chẳng hạn như F5 Future Store, Amazon Go, Moby Mart, BingoBox, Tmall, v.v.. Về cơ bản, có hai loại cửa hàng tự phục vụ, tự thanh toán, đó là: cửa hàng tự động hoàn toàn và cửa hàng bán tự động. Cửa hàng tự động hoàn toàn đề cập đến một cửa hàng nơi việc dọn dẹp, dự trữ, bổ sung thực phẩm và trưng bày đều do robot thực hiện. Cửa hàng bán tự động đề cập đến một cửa hàng nơi tất cả các hoạt động đều do robot thực hiện và con người phụ trách các nhiệm vụ quan trọng. Trên thị trường, khoảng 91,6% cửa hàng tự phục vụ, tự thanh toán hiện có là cửa hàng bán tự động (cập nhật năm 2019). Một số hệ thống tích hợp với các công cụ IoT có thể cho phép người quản lý cửa hàng quản lý tất cả các mặt hàng trong kho và quyết định thời điểm nhận hàng, sản phẩm nào được ưa chuộng, v.v..

                                                                              Cửa hàng tự phục vụ của Cheers. Nguồn: MustShareNews
3.2. AI Chatbot là trợ lý dịch vụ khách hàng ảo
Theo National Retail Federation (2018), 54% khách hàng trực tuyến cho biết họ chọn thương hiệu vì những lý do chính sau:
● Khả năng tìm thấy các mặt hàng họ thích một cách dễ dàng và nhanh chóng (58%)
● Dịch vụ khách hàng tốt (44%)
● Thanh toán nhanh chóng và dễ dàng (42%)
Tất cả những yếu tố này có thể được cải thiện tốt với sự trợ giúp của chatbot hỗ trợ bởi AI. Chatbot, kết hợp công nghệ phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo, có thể nhanh chóng trích xuất nhu cầu và thông tin chi tiết của khách hàng, giới thiệu sản phẩm, thực hiện các yêu cầu về sản phẩm bằng cách lưu giữ một lượng lớn dữ liệu từ các giao dịch cũ và hỗ trợ bộ phận bán hàng cho các yêu cầu đặt hàng trước. Một cuộc khảo sát năm 2020 cho thấy gần 40% người tiêu dùng Mỹ đã tương tác với chatbot AI khi mua sắm trực tuyến, cho thấy những chatbot này đang ngày càng trở nên phổ biến và mọi doanh nghiệp bán lẻ cuối cùng nên áp dụng chúng.
3.3. AI trong bán lẻ để dự báo nhu cầu và tối ưu hóa hàng tồn kho
Các hệ thống dự báo nhu cầu kết hợp AI đã thu hút sự chú ý của nhiều công ty trong những năm gần đây. Dự báo nhu cầu hỗ trợ bởi AI sử dụng các thuật toán học máy có nhiều tính năng vượt trội so với các hệ thống tương tự trong quá khứ. Nó có thể xử lý một lượng lớn dữ liệu và phân tích nó một cách trơn tru với độ chính xác cao. Theo Mckinsey Digital, hệ thống dự báo nhu cầu AI có thể giảm tới 50% lỗi gặp phải trong mạng lưới chuỗi spline và cắt giảm 65% doanh thu bị mất do hết hàng. Bằng cách phân tích các yếu tố như mô hình hành vi của khách hàng, chúng ta có thể nắm bắt nhu cầu đối với từng mặt hàng, tối ưu hóa việc mua hàng và hàng tồn kho, đồng thời lên kế hoạch cho các chiến dịch giảm giá để khuyến mại bán hàng.
3.4. Hệ thống không tiếp xúc sử dụng AI
Do đại dịch Covid-19, rõ ràng là các hệ thống không tiếp xúc sẽ được lựa chọn sớm hay muộn. Nhiều công ty bắt đầu sử dụng các thiết bị thông minh áp dụng thị giác máy tính, chẳng hạn như camera sử dụng nhận dạng khuôn mặt để kiểm tra điểm danh và thanh toán bằng thiết bị đầu cuối thông minh. Tại các cửa hàng Amazon Go, việc đăng ký, thanh toán và thanh toán có thể được thực hiện trong thời gian thực chỉ bằng cách có điện thoại thông minh được trang bị ứng dụng Amazon Go. Khách hàng không cần phải xếp hàng lâu hoặc tiếp xúc với người khác, “chỉ cần bước ra ngoài”.
3.5. Hỗ trợ trưng bày sản phẩm
Thông qua hệ thống dự báo nhu cầu sản phẩm dựa trên AI, hệ thống đã hỗ trợ việc ra quyết định về vị trí đặt sản phẩm bằng cách dự đoán chính xác hơn số lượng mua hàng và số lượng khách đến. Hệ thống này thường hoạt động với cánh tay robot để chúng có thể hỗ trợ việc bổ sung và trưng bày sản phẩm thay cho con người. Hơn nữa, nó không chỉ có thể giảm chi phí cho doanh nghiệp mà còn góp phần bảo vệ môi trường bằng cách giảm lượng sản phẩm bị loại bỏ.
3.6. Tối ưu hóa giá với AI trong bán lẻ
Sử dụng các thuật toán học máy và dữ liệu lớn, công nghệ AI có thể giúp các công ty tận dụng các chiến lược định giá của họ bằng cách xem cách khách hàng phản ứng với các mức giá khác nhau của một sản phẩm, phân tích phạm vi giá của đối thủ cạnh tranh và phát triển các chiến dịch giảm giá tốt hơn. Ví dụ: một siêu thị có địa điểm ở cả khu vực thành thị và nông thôn. Các chi nhánh nông thôn có thể gặp khó khăn trong việc thuê nhân viên có kinh nghiệm, những người có thể xử lý việc phân tích dữ liệu và thu thập thông tin chi tiết từ mô hình hành vi của khách hàng một cách trơn tru. Tuy nhiên, các công cụ AI có thể hỗ trợ các chiến lược định giá, đồng bộ hóa thông tin giữa trụ sở chính và các cơ sở ở nhiều nơi trên đất nước và nhiều nhiệm vụ quan trọng cho nhân viên bán hàng.

                                                                    Phần mềm tối ưu hóa giá sử dụng công nghệ AI. Nguồn: Intelligence Node
 

3.7. Cải thiện trải nghiệm khách hàng với trợ lý ảo
Trợ lý ảo được coi là một công cụ hữu ích để nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Hai vai trò chính của nó là giải đáp thắc mắc của khách hàng và giới thiệu sản phẩm. Một số câu hỏi điển hình mà khách hàng tiềm năng có thể hỏi bất cứ lúc nào có thể được trợ lý ảo trả lời ngay lập tức khi nhân viên bán hàng đi vắng. Theo một khảo sát, 53% số người được hỏi đã ghé thăm một cửa hàng thông qua giọng nói ảo khi họ đang tìm kiếm một sản phẩm đã quyết định mua sản phẩm do trợ lý ảo giới thiệu. Người trả lời cho biết sản phẩm do trợ lý ảo giới thiệu đáp ứng nhu cầu và mong muốn của họ, đồng thời đáp ứng yêu cầu của họ.
3.8. Phòng thử đồ ảo
Phòng thử đồ ảo xuất hiện cách đây 15 năm là công nghệ đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây sau khi kết hợp thành công AI, VR (Thực tế Ảo), AR (Thực tế tăng cường), v.v.. Trong phòng thử đồ ảo, khách hàng có thể nhìn thấy hình ảnh của chính mình mặc quần áo mà không cần phải thay quá nhiều quần áo. Nó giúp hạn chế việc trả lại hàng, đồng thời cải thiện trải nghiệm của khách hàng. Thị trường phòng thử đồ ảo dự kiến ​​sẽ tăng từ 2,97 tỷ USD năm 2021 lên 8,5 tỷ USD năm 2028.

Phòng thử đồ ảo hỗ trợ bởi AI giúp khách hàng tiết kiệm thời gian trong khi vẫn có được trang phục phù hợp. Nguồn: goldcoastmagazine.com.au

3.9. Quản lý chuỗi cung ứng với công nghệ AI
Về quản lý chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp bán lẻ, AI có thể dự đoán số lượng hoặc loại hàng hóa được ưa chuộng tại một cửa hàng cụ thể. Hơn nữa, nó có thể hỗ trợ các đơn đặt hàng từ các nhà cung cấp khác nhau, quản lý container, theo dõi hàng hóa trên các tuyến đường, v.v.. AI có thể giúp nhân viên bán hàng giảm thiểu rủi ro trong nhiều trường hợp, chẳng hạn như khi một số mặt hàng hết hàng trong thời gian nhu cầu cao hoặc các mặt hàng đặt hàng quá mức trong các chiến dịch khuyến mãi có thể ngăn khách hàng mua chúng.
3.10. Hệ thống đề xuất được hỗ trợ bởi AI
Các bộ phận nghiên cứu và phát triển của các công ty bán lẻ có thể áp dụng các thiết kế sản phẩm mới do AI đề xuất. AI phân tích một lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn, chẳng hạn như thiết kế sản phẩm hiện có, ý kiến ​​& phản hồi của khách hàng và các nguồn mở từ Internet, v.v., sau đó xem xét tầm nhìn và mục tiêu của công ty. Nó sẽ đề xuất một thiết kế phù hợp với chiến lược bán hàng của doanh nghiệp. Không chỉ vậy, hệ thống đề xuất có thể được cài đặt trên các trang web thương mại điện tử. Với công cụ đề xuất hỗ trợ bởi AI, khách hàng có thể sử dụng một vài từ khóa mô tả sản phẩm họ đang tìm kiếm. AI sẽ phân tích tất cả dữ liệu cá nhân từ tài khoản (tuổi, giới tính, lịch sử tìm kiếm, giao dịch cũ, v.v.) đồng thời đưa ra đề xuất dựa trên các từ khóa. Các quyết định mà khách hàng đưa ra sẽ giúp AI tìm hiểu thêm về hành vi của khách hàng và cuối cùng, công ty có thể hiểu được nhu cầu và mong muốn của khách hàng trong các cửa hàng thương mại điện tử.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành xu hướng không thể thiếu trong ngành bán lẻ, mang lại nhiều lợi ích vượt trội như tối ưu hóa chi phí, cải thiện trải nghiệm khách hàng, bảo vệ dữ liệu và hỗ trợ ra quyết định. Mặc dù vẫn còn những rào cản trong việc áp dụng, tiềm năng của AI trong việc định hình tương lai của ngành bán lẻ là không thể phủ nhận. Các xu hướng như cửa hàng tự phục vụ, chatbot, dự báo nhu cầu hay phòng thử đồ ảo cho thấy AI không chỉ nâng cao hiệu quả kinh doanh mà còn mang lại trải nghiệm mới mẻ và tiện lợi cho người tiêu dùng. Đặc biệt, trong bối cảnh nền kinh tế số tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, việc ứng dụng AI vào ngành bán lẻ sẽ trở thành đòn bẩy quan trọng giúp các doanh nghiệp tận dụng cơ hội, mở rộng thị phần và bắt kịp xu hướng toàn cầu. Đây không chỉ là sự đổi mới trong kinh doanh mà còn là chiến lược quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường và người tiêu dùng trong kỷ nguyên số.